روش صحیح استفاده از ضد آفتاب
فواید ضد آفتاب بر روی پوست
نورخورشید و اشعه فرابنفش آن بیشترین تاثیر را درپیری زودرس پوست دارد. این تاثیر را در انواع چین وچروکها، لکها، افتادگی پوست، کک ومک، کاهش قدرت دفاعی پوست، سرطان پوست و ... می توان دید. برای پیشگیری از این اثرات زیان آورباید از نورآفتاب پرهیزکرده و از ضدآفتاب استفاده کنید. ضد آفتاب یکی از جمله کرم هایی است که باید برای بیرون رفتن و ماندن زیر آفتاب از آن باید استفاده کرد زیرا کرم ضد آفتاب باعث می شود پوست شما از اشعه مضر آفتاب دور بماند.
کرم های ضد آفتاب با عیارهای حفاظتی مختلفی وجود دارند و افراد می‌بایست بنا به وضعیت خاص پوست خود یکی از آنها را با مشاوره با پزشک متخصص انتخاب نمایند. گفتنی است استفاده از کرم های ضد آفتاب به ویژه برای افرادی که پوست صورت خود را لیزر کرده اند و یا درمان های لایه برداری پوست انجام می دهند و یا دچار آفتاب سوختگی شده اند بسیار مهم و ضروری است. بررسی ها نشان میدهد کرم های ضد آفتاب نقش موثری در کاهش پیری زودرس پوست و همین طور ابتلا به سرطان پوست در افراد دارند. پزشکان توصیه می کنند تا افراد به ویژه بانوان به جای استفاده از مواد آرایشی برای پوست تنها از ضد آفتاب استفاده کنند و بدانند که کرم های آرایشی پوست جای کرم ضد آفتاب را نمی گیرد و با بستن منافذ پوست سبب عدم خروج سموم و عرق از پوست و در نتیجه پیری زودرس در افراد می شود. عامل اصلی چین‌وچروک پوست و ایجاد کک ومک برروی آن نور آفتاب و به ویژه اشعه ماوراءبنفش است. هیچ‌وقت فکر کرده‌اید که چرا بعضی‌ها با اینکه سنشان بالاست، ولی روی صورتشان چین‌وچروک زیادی دیده نمی‌شود و اصطلا‌حا جوان مانده‌اند؟ بازیگران هالیوود را نگاه کنید. بعضی از آنها ۶۰ ساله هستند ولی نقش یک خانم ۳۰ ساله را بازی میکنند و اگر کسی نداند واقعا فکر می‌کند که حالا اگر ۳۰ ساله نباشند، حداکثر ۳۵ سالشان‌است. اما چرا؟! شاید بگویید که آنها هزار جور گریم و آرایش و عمل جراحی میکنند، ولی فقط این نیست. شاید هم بگویید که جنس پوستشان خوب است و جوان ماندن ارثی است. این هم قبول. ولی در کنار همه اینها یک وزنه بسیار سنگین هم برای جوان ماندن و شادابی پوست وجود دارد و آن نحوه مراقبت از آن است.عامل اصلی چین‌وچروک پوست و ایجاد کک ومک برروی آن نور آفتاب و به ویژه اشعه ماوراء بنفش است. هر فردی با هر نوع پوستی و با هر نوع ژنتیکی اگر بلد باشد که در برابر آفتاب چطور از پوستش مراقبت کند، پوست سالم‌تر و شفاف‌تری خواهد داشت و مسلما آثار پیری هم دیرتر روی پوستش ظاهر خواهد شد. با وجود تاثیر ثابت شده آفتاب در ایجاد سرطان پوست، حتی اگر به فکر جوان ماندن هم نیستیم. باید مراقب پوستمان باشیم.
خطر خورشید
نور آفتاب از طول موج‌های متفاوتی تشکیل شده است که براساس آن نامگذاری میشوند. اشعه ماوراءبنفش طول موج خاصی از نور خورشید است که خود به دو قسمت A وB تقسیم میشود که هر دو آنها برای پوست مضر هستند. اشعه ماوراء بنفش نوع B، در صورت تماس با پوست بر روی لایه خارجی پوست که اپیدرم نامیده میشود، تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد آفتاب سوختگی میشود. این نوع از اشعه آفتاب نمی‌تواند از شیشه عبور کند و در نتیجه وقتی پنجره‌ها بسته باشند توسط شیشه جذب شده و وارد اتاق نمی‌شود. نوع دیگر اشعه ماوراءبنفش یعنی A، به نواحی عمقی‌تر پوست نفوذ می‌کند و می‌تواند باعث آسیب‌های شدیدتری در پوست شود، علاوه براینکه از شیشه هم عبور می‌کند و در یک اتاق با پنجره‌های بسته هم از دست آن در امان نیستیم. هم نوع A و هم نوع B با شکستن کلاژن پوست، ساخت رادیکال‌های آزاد و مهار مکانیسم‌های ترمیم پوست، می‌توانند باعث ایجاد کک‌ومک، چروک و از همه مهم‌تر سرطان پوست شوند. به اینجا که می‌رسیم، در ذهن همه این سوال پیش می‌آید که چطور از پوستمان در برابر اشعه آفتاب مراقبت کنیم؟ یکی از این راهها استفاده از ضد آفتاب است. ولی علاوه بر آن باید سعی کرد تا حد امکان در ساعات خیلی گرم روز یعنی حدود ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر فقط در صورت اجبار در آفتاب قرار گرفت و از لباس‌هایی استفاده کرد که تا حد ممکن پوشیده باشند و بیشترین قسمت پوست را بپوشانند. کلاه‌های لبه‌دار هم انتخابی مناسب در برابر اشعه آفتاب هستند. برای محافظت از لب‌ها می‌توان از لوازم آرایشی که نقش ضد آفتاب هم دارند، استفاده کرد. محافظت از چشم‌ها هم نباید فراموش شود و باید دقت کرد تا عینک‌هایی انتخاب شوند که حتما استاندارد بوده و بتوانند اشعه ماوراءبنفش را به خوبی جذب کنند چون در غیر این‌صورت این عینک‌ها به علت رنگ تیره‌شان باعث میشوند نور کمتری به چشم برسد، مردمک‌ها گشادتر شده و اشعه ماوراءبنفش بیشتری به قسمت‌های عمقی‌تر چشم برسد.
نحوه عمل ضدآفتاب
ضدآفتاب‌ها به ۲ شکل عمل میکنند. یک نوع آنها مسدودکننده هستند، یعنی لایه نازکی روی پوست تشکیل می‌دهند که مانع رسیدن اشعه آفتاب به پوست میشود. این نوع از ضدآفتاب‌ها اثر بسیار خوبی برای محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش A و B دارند ولی ممکن است به علت تغییر رنگ ظاهری که روی پوست ایجاد میکنند، از نظر زیبایی، برای افراد قابل قبول نباشند. اکسیددوزنگ یک نمونه بارز از ضدآفتاب‌هایی است که به این ترتیب عمل میکنند.مکانیسم دیگر عملکرد ضدآفتاب‌ها، مکانیسم جذبی است. در این روش ضدآفتاب، باجذب اشعه‌های مضر مانع رسیدن آنها به پوست میشود. در اغلب موارد ضدآفتاب‌های موجود در بازار حاوی ترکیبی از مواد هستند و با استفاده از هر دو مکانیسم فوق از پوست شما در برابر آفتاب محافظت میکنند.
SPF در ضد آفتاب
SPF به معنی عامل محافظت‌کننده در برابر آفتاب مخفف کلمه Sun Protection factor است. ضدآفتاب‌ها بر حسب میزان SPFشان تقسیم‌بندی میشوند. از SPF، ۲ داریم تا ۶۰ SPF و بالاتر. ولی وقتی می‌گوییم SPF یک ضدآفتابی ۱۵ است یعنی چه؟اگر فردی که ضدآفتاب نزده در برابر آفتاب قرار گیرد، تقریبا بعداز ۲۰ دقیقه دچار آفتاب سوختگی در ناحیه‌ای میشود که آفتاب به آن تابیده. حال اگر همین فرد ضدآفتابی با ۱۵ SPF بزند، ۱۵*۲۰دقیقه طول خواهد کشید، تا دچار همان میزان آفتاب سوختگی شود. به عبارت دیگر ضدآفتابی با ۱۵ SPF، مانع رسیدن ۹۲ درصد از اشعه‌های مضر به پوست میشود.
میزان SPF در ضد آفتاب چقدر باید باشد
اغلب متخصصان پوست، ضدآفتاب‌های با ۱۵ SPF و بالاتر را توصیه میکنند ولی مهم‌تر از اینکه SPF ضدآفتابی که استفاده میشود ۱۵ باشد یا ۶۰، این است که ضدآفتاب به درستی و به طور مرتب استفاده شود. یک ضدآفتاب با ۱۵ SPF به شرطی که مرتب استفاده شود و در روز در فواصل مناسب مجددا تکرار شود، بسیار موثر‌تر از ضدآفتاب با ۶۰ SPF است که مثلا یک روز در میان یا یک بار در روز استفاده میشود.
چه میزان ضد آفتاب باید استفاده کرد
اغلب افراد وقتی ضدآفتاب می‌زنند، مقدار کافی از آن را به پوست نمی‌مالند و میزان مصرف آنها تنها ۲۵ تا ۵۰ درصد مقدار لازم است. ضدآفتاب باید به قدری استفاده شود که یک لایه نازک بر روی پوست تشکیل دهد و بتواند اثر محافظتی خود را به طور کامل اعمال کند.علاوه بر این، در حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قبل از اینکه از خانه خارج شوید. باید ضدآفتاب را روی پوست خود بزنید چون در حدود نیم ساعت طول می‌کشد تا ضدآفتاب جذب پوست شده و اثرش آغاز شود.نکته دیگر اینکه همیشه ضدآفتاب باید بعداز همه آرایش‌ها استفاده شود، چون در غیر این صورت مواد آرایشی که بر پایه آب یا چربی باشند می‌توانند باعث بی‌اثر شدن ضدآفتاب شوند. هنگام استفاده از ضدآفتاب باید به بینی،گوش و اطراف آن توجه خاصی داشت.
لزوم ضد آفتاب در هوای ابری
در هوای ابری هم حتما باید ضدآفتاب زد چون ابرها نمی‌توانند اشعه مضر ماوراء بنفش را جذب کنند و تقریبا در هوای ابری ۸۰ درصد این اشعه به پوست می‌رسد.علاوه بر این چون در هوای ابری گرما و نور شدید آفتاب که می‌تواند باعث شود افراد به محیط‌های سربسته و سایه بروند وجود ندارد، در نتیجه احتمال این که اشعه ماوراءبنفش بیشتری به آنها برسد افزایش می‌یابد. چون این اشعه قابل رویت نیست. پس مثل روزهای آفتابی حتی دقیق‌تر از آن باید در روزهای ابری هم ضدآفتاب زد.
تجدید ضد آفتاب
در صورت شستن صورت، تعریق زیاد، شنا کردن و… باید ضدآفتاب دوباره استفاده شود. علاوه بر این، توصیه میشود در صورتی که در مقابل آفتاب هستید حداقل هر ۲-۴ ساعت دوباره ضدآفتاب بزنید.ضدآفتاب‌هایی که به اصطلاح ضدآب هستند، نسبت به بقیه انواع در برابر عرق کردن، بیشتر دوام می‌آورند و اثر بهتری دارند. از آنجا که اغلب افراد اولین باری که ضد آفتاب می‌زنند مقدار کافی از آن به پوست نمی‌مالند، برخی متخصصان توصیه میکنند که در برابر آفتاب شدید حتی هر یک ساعت یک بار ضد آفتاب تجدید شود. در صورت شنا در استخرهای سر باز یا در محل‌هایی که در مقابل اشعه آفتاب هستید باید از ضدآفتاب به ویژه انواع مقاوم به آب آن استفاده کنید و اگر زمان شنای شما طولا‌نی شد، به‌طور مرتب ضدآفتاب را تجدید کنید.
بهترین ضدآفتاب
تقریبا نوع ضدآفتابی که هر کس می‌تواند انتخاب کند و از نظرش بهترین باشد، امری سلیقه‌ای است. در حال حاضر انواع مختلفی از ضدآفتاب‌های خارجی و ایرانی به شکل لوسیون، کرم، ژل و… در دسترس است که هرکس می‌تواند با توجه به نوع پوستش، و با کمک پزشک، ضدآفتاب مناسب را انتخاب کند ولی هیچ‌وقت نباید فکر کنید که اگر گران‌ترین ضدآفتاب با بالاترین SPF را خریدید حتما پوستتان را در برابر آفتاب بیمه کرده‌اید. مهم‌تر از نوع ضدآفتاب و میزان SPF آن، استفاده مرتب و صحیح از آن است.
ضدآفتاب خوب کدامست ؟
ضدآفتاب خوب باید بتواند هردونوع اشعه فرابنفش یعنی نوع A و نوع B را بلوک کند ( «وسیع الطیف» باشد) و درعین حال از نظر زیبایی ظاهری قابل قبول باشد. ازدیگر ویژگی های یک ضدآفتاب خوب، دوام اثر آن و مقاومت دربرابر آب و تعریق است. برای رسیدن به این اهداف ، شرکتهای سازنده ضدآفتاب معمولا" از ترکیبی از مواد گوناگون استفاده می کنند. این مواد را می توان به دودسته تقسیم کرد: ضدآفتاب های فیزیکی که با منعکس کردن و پخش کردن اشعه فرابنفش عمل می کنند ، و ضدآفتاب های شیمیایی که اشعه فرابنفش را جذب می کنند. ضدآفتاب های فیزیکی مانند اکسید روی یا دی اکسید تیتانیوم اگر ذرات بزرگی داشته یا درصدشان زیاد باشد ، رنگ سفیدی ایجاد می کنند که از نظرظاهری چندان قابل قبول نیست. ضدآفتاب های شیمیایی هریک قدرت جذب بخشی از اشعه فرابنفش رادارند. البته این ضدآفتاب ها گاهی باعث التهاب پوست هم می شوند. درکودکان یا زنان حامله بهتر است از ضدآفتاب های فیزیکی استفاده شود.
نکته دیگر در انتخاب ضدآفتاب آنست که برای هرنوع پوستی اعم از نرمال، چرب و جوشی یا خشک باید ضدآفتاب مناسب آن را استفاده کرد. درمورد پوستهای چرب که زیاد جوش می زنند باید از ضدآفتاب های فاقد چربی استفاده شود. در مورد پوستهای خشک ضدآفتاب هایی بهترند که مرطوب کننده بیشتری داشته باشند.
ضد آفتاب رنگی یا ضد آفتاب بی رنگ
فرقی ندارند. اگر دوست دارید می‌توانید از ضدآفتاب رنگی استفاده کنید. هیچ تفاوتی در هر دو نوع وجود ندارد و فقط کافیست دارای SPF بالای 30 باشد. ضد آفتاب های رنگی دارای مواد و رنگدانه هایی هستند که علاوه بر استفاده به عنوان ضد آفتاب، به عنوان کرم پودر نیز استفاده میشوند و در واقع افرادی که میخواهند آرایش انجام بدهند، برای راحت تر بودن و جلو افتادن در آرایش از کرم ضد آفتاب رنگی به عنوان پایه آرایش استفاده میکنند. اما این که ضد افتاب رنگی باشه یا نه هیچ ربطی به زدن جوش های زیر پوستی نداره و این بستگی به فرد داره که ممکنه به یه نوع خاص از محصولات آرایشی حساسیت داشته باشد و نباید این رو به محصول نسبت دهیم. ضد آفتاب فاقد چربی برای افرادی که پوست چرب دارند و استعداد جوش زدن دارند مناسب می باشد. رنگی بودن یا نبودنش امری سلیقه ایست و به خودتان مربوط میشود.
نحوه صحیح استفاده از ضدآفتاب
- ضدآفتاب را «سخاوتمندانه» روی پوست خود بمالید.
- ضدآفتاب باید یک ربع تا نیم ساعت قبل از خروج از منزل روی پوست مالیده شده و سپس تقریبا" هر دوساعت یک بارتجدید شود زیرا بعد از این مدت از میزان تاثیرآن تاحد قابل توجهی کاسته می گردد. آکادمی درماتولوژی امریکا می گوید در کسانی که هر دوساعت ونیم ضدآفتاب شان را تجدید می کنند خطرآفتاب سوختگی پنج برابر کسانی است که هر دوساعت ضد آفتاب شان را تجدید می کنند. گفتنی است که آکادمی مذکور«اس پی اف» حداقل 15 را برای عموم مردم توصیه می کند. هرقدر«اس پی اف» بالاتر باشد، دوام اثر ضدآفتاب افزایش می یابد.
- سوالی که گاهی مطرح می شود اینست که آیا هربار که می خواهیم ضدآفتاب را تکرارکنیم باید ابتدا صورت خود را بشوییم و ضدآفتاب قبلی را پاک کنیم ؟ خیر نیازی به شستن یا پاک کردن ضدآفتاب قبلی نیست.
- درهوای ابری نیز اشعه فرابنفش به پوست می رسد پس درهوای ابری هم ضدآفتاب لازم است.
- به صرف استفاده از ضدآفتاب ، بی محابا خود را درمعرض نور خورشید قرارندهید. در همه حال به ویژه بین ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر از آفتاب اجتناب کرده و علاوه برضدآفتاب از لباس های مناسب و کلاه لبه داراستفاده کنید.
